جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک درباره حقوق بشر آذربایجانی های ساکن در ایران
| گزارش ماهانه (ماه اوت ۲۰۲۳) از وضعیت حقوق بشر در شهرهای آذربایجان |
گزارش ذیل بررسی وضعیت حقوق بشر در شهرهای آذربایجان می‌باشد که در دوره زمانی ماه اوت ۲۰۲۳ با تلاش جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک جمع‌آوری و تهیه‌شده است. این گزارش به دلیل محدودیت در دریافت گزارش‌ها، عدم اطلاع‌رسانی از سوی رسانه‌های مردمی و محدودیت در عدم گزارش توسط نهادها و رسانه‌های گروهی، نمی‌تواند منعکس‌کننده وضعیت دقیق آماری ازآنچه که در شهرهای آذربایجان با عنوان نقض حقوق بشر می‌گذرد، باشد.
همچنین، جمعیت ارک در تلاش است که گزارش‌های دیگری از وضعیت حقوق بشر در شهرهای آذربایجان به‌صورت تکمیلی منتشر نماید.
هدف جمعیت حقوق بشر آذربایجان از ارائه چنین گزارشاتی، جلب نظر تمامی افراد به شرایط دشوار موجود می‌باشد.
در این گزارش؛ وضعیت فعالین ملی مدنی آذربایجان، شهروندان زندانی، زندانیان عقیدتی سیاسی آذربایجان، تعداد بازداشت‌ها، تهدیدها، احضارها و احکام صادره مربوط به آنها، تعداد اعدام‌ها، وضعیت کارگران، اصناف، بازنشستگان، دانشجویان، مالباختگان، کارکنان، کشاورزان، وضعیت زنان و کودکان، وضعیت بهداشت و محیط‌زیست و… درج‌شده است.
- در این میان، مجدداً جهت یادآوری اعلام می‌داریم که؛ این گزارش تنها بر مبنای اطلاعاتی گردآوری‌شده که توسط جمعیت ارک تهیه و به‌صورت خلاصه نوشته‌شده است و گزارش‌هایی مورداستفاده قرارگرفته‌اند که جمعیت ارک آنها را دریافت نموده است و یا رسانه‌ای شده‌اند؛ اگرچه ممکن است وضعیت، در شهرهای آذربایجان به‌مراتب وخیم تراز این هم باشد، که به دلیل سانسور اخبار، رسانه ای نمی‌شوند.
اخبار نقض حقوق بشر در طی ماه اوت قریب به ۱٬۰۰۰ مورد بازداشتی، اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض آزادی بیان و با برگزاری تجمعات گسترده همراه بود؛ که به شرح ذیل می باشد:
فعالان ملی مدنی آذربایجان طی یک ماه گذشته میلادی، با انواع فشارها از سوی نیروهای امنیتی و قوه قضاییه ایران مواجه بودند. طی ماه اوت ۲۰۲۳، نزدیک به ۵۰۰ گزارش از وضعیت فعالین آذربایجانی، فعالین کارگری، دانشجویی و همچنین زندانیان آذربایجانی و احکام صادره و تهدیدها علیه آنان منتشرشده است؛ اگرچه ممکن است تعداد بازداشت‌ها، احکام صادرشده و پرونده‌های قضایی به‌مراتب بیشتر باشند. این ۵۰۰ گزارش به شرح ذیل می باشد:
- در ماه اوت سال جاری، دستکم ۳۲ فعال ملی مدنی آذربایجان از طریق تماس تلفنی که به‌صورت غیرقانونی است و یا با احضارنامه‌های الکترونیکی و کتبی، به مراجع قضایی یا امنیتی احضار شدند که اسامی برخی از آنان به نام های، فیروز معینی، عسگر اکبرزاده، توحید امیرامینی، میثم جولانی، یوسف کاری، مرتضی پروین، سعید صادقی فر، محمد جولانی، یاشار اکبرزاده، افشین صبحی و محمود دانشیان، مجید رستم نژاد، رحمان آذرمی راد، رقیه کبیری، وحید ابهری، سارا طوری، اشکان سعادت مهر، یوسف سلحشور، حسین رخشانی‌نیا، ابراهیم آسمانی، نگار خیاوی، شاهین برزگر، سیما علیپور، یاشار حسن‌پور، جعفر اکبری و محسن ابراهیمی توسط جمعیت ارک احراز هویت شده‌اند.
- در این لیست اسامی برخی از فعالین احضار شده رسانه‌ای نشده است. ازجمله اسامی دستکم ۶ زن در تبریز که فقط هویت دو تن از آنان؛ دو شاعر و نویسنده سرشناس (خانم ها کبیری وخیاوی) محرز گردید. جمهوری اسلامی ایران فعالین زن آذربایجانی را تهدید کرده است که از همه آنها چهره‌نگار کرده اند و با کلمات توهین‌آمیز می‌گفتند: «یک‌سری زن پیر برای چه افتاده‌اید وسط؟! این کار، کار شما نیست!»
- به‌علاوه، مراجع امنیتی جمهوری اسلامی ایران پا را فراتر گذاشته و با تماس تلفنی خانواده‌های فعالین ملی مدنی آذربایجان، اقدام به تهدید آنان و ایجاد ترس و وحشت در بین اعضای خانواده‌ها کردند. مأمورین تهدید کرده‌اند که در صورت ادامه فعالیت فعالین با «برخورد خشن» مواجه خواهند شد.
- از سوی دیگر، بیش از ۳۵۰ فعال دانشجویی به کمیته‌های انضباطی دانشگاه‌های شهرهای آذربایجان احضار و تهدید شده‌اند. این دانشجویان از دانشگاه‌های (زنجان، محقق اردبیلی، تبریز، مدنی آذربایجان، صنعتی سهند، هنر اسلامی تبریز، بین‌المللی قزوین، ملایر، صنعتی همدان، قم و اراک) می‌باشند.
- پدر مهرشاد شهیدی نیز در اراک بارها احضار و با تهدیدهای مکرر توسط نهادهای امنیتی مواجه شده است.
دستکم ۶۲ شهروند در شهرهای آذربایجان با بازداشت‌های گسترده مواجه شدند:
- ۱۳ تن از آنان از فعالین ملی مدنی آذربایجان می‌باشند که اسامی برخی از آنان؛ اسماعیل احمدی، امید مصطفی‌زاده، محمدرضا محرمی، پیمان ابراهیمی، مهرداد شیخی، زلیخا قاضی‌زاده، محمد شیخ‌الاسلامی، دنیز زنوزی احراز هویت شده‌اند.
- غلامرضا اصغری از اعضای کانون صنفی معلمان اردبیل و حمیدرضا غریبی شهروند اهل ساوه که درباره قطعی مکرر برق ویدیوی اعتراضی و انتقادی منتشر کرده بود نیز از سوی مراجع قضایی بازداشت‌شده‌اند که آقای اصغری موقتاً با قرار وثیقه آزاد گردید اما از وضعیت آقای غریبی خبری منتشرنشده است و خانواده وی در نگرانی به سر می‌برند.
- دستکم ۲۰ شهروند که به هویت بیشتر آنان اشاره نشده است ازجمله محمد سلطانی، در شهرهای همدان، تاکستان، اراک و قرچک تحت اتهامات مختلف (هتک حرمت امام شیعیان؛ درگیری با اشخاصی که امربه‌معروف کرده‌اند و خواندن شعری اعتراضی در دسته عزاداری) بازداشت‌شده‌اند.
- یک پزشک زنان و زایمان در قم به دلیل انجام سقط‌جنین بازداشت و مطب او پلمپ و اموالش توقیف گردید. یازده شهروند در کرج نیز به دلیل شرکت در یک مهمانی خصوصی بازداشت‌شده‌اند.
- خودروی ۴۳۹ شهروند در استان آذربایجان شرقی به علت کشف حجاب توقیف‌شده‌اند و مورد تهدید قرارگرفته‌اند که در صورت عدم توجه «به تشکیل پرونده دستگاه‌های قضایی» مواجه خواهند شد. همچنین در قزوین نیز یک مرکز گردشگری به دلیل آنچه که «عدم رعایت حجاب» عنوان‌شده است، پلمپ گردید.
در زمینه صدور احکام قضایی، دستکم ۴۷ سال حبس و زندان در تبعید صادرشده است:
– خانم نرگس محمدی، فعال حقوق بشر، آقای جعفر ابراهیمی، معلم زندانی آذربایجانی و محمود اجاقلو، فعال ملی مدنی آذربایجان که هر سه در زندان اوین محبوس می‌باشند به ترتیب به ۱ سال، ۵ سال و ۱۱ سال حبس محکوم شدند.
– دکتر حمید قره‌حسنلو، پزشک آذربایجانی و همسرش فرزانه قره‌حسنلو که در مراسم دفن حدیث نجفی؛ از کشته‌شدگان اعتراضات سراسری بازداشت‌شده بودند؛ به ترتیب به ۱۵ سال حبس در تبعید زندان یزد و ۵ سال حبس در تبعید زندان مشهد محکوم و احکام آنان اجرایی گردید. حکم ۱۰ سال حبس در تبعید سهند نورمحمدزاده، یکی از بازداشت‌شدگان در اعتراضان نیز صادر و در زندان کهنوج کرمان اجرا شد.
– ۱۸ تن از دانشجویان علوم پزشکی تبریز از سوی کمیته انضباطی این دانشگاه درمجموع ۴۳ ترم از تحصیل محروم شدند.
– دادگاه محمد ایلاتی، فعال ملی مدنی آذربایجان در عجب‌شیر و جلسه بازپرسی آراز امانی، دیگر فعال ملی مدنی آذربایجان در شبستر برگزار شد.
– همچنین برای یک زوج در اراک به دلیل کشف حجاب و برای حمیدرضا نجفی، دیگر شهروند اراک نیز دادگاه قضایی تشکیل شد.
– آزیتا اسکندریون؛ فعال حقوق زنان نیز در زنجان با حکم دادگاه به اتهام تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران تفهیم و سپس با قرار کفالت موقتاً آزاد گردید.
– در این میان وضعیت جسمانی و سلامتی، جعفر ابراهیمی، معلم زندانی آذربایجانی و رضا شهابی فعال کارگری آذربایجانی نیز بسیار نگران‌کننده است و این فعالین از مرخصی پزشکی محروم مانده‌اند.
– همچنین آقای احمدرضا جلالی همچنان در سایه اعدام قرار دارد و اکنون باوجود تمامى فعالیت‌هاى انجام‌شده، تغییرى در حکمشان اتفاق نیفتاده است.
آخرین وضعیت دیگر زندانیان، همچون؛ علی رضایی هاواستان، محمد قبادلو، حامد قره اوغلانی و… خبری منتشرنشده است.
– عباس لسانی؛ فعال ملی مدنی آذربایجان که روز دوم اسفند سال ۱۴۰۱ پس از تحمل چهار سال و دو ماه حبس از زندان اردبیل آزاد شد و به‌حکم تبعید تمکین نکرد و از یزد به شهر محل سکونتش، اردبیل، بازگشت، تهدید به کشتن شد؛ که اقدام به حذف فیزیکی وی ناکام ماند.
در زمینه اعدام‌ها، در ماه اوت، اعدام دستکم ۲۴ زندانی در زندان‌های شهرهای آذربایجان، همچنان بازگوکننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است؛ که از این موارد:
– حکم اعدام ۱۶ زندانی به دلیل اتهامات مرتبط با مواد مخدر در اراک، همدان، کرج، قزوین اجرا گردید. – همچنین، حکم اعدام ۳ زندانی از بابت اتهام قتل در مراغه قزوین و همدان به اجرا درآمد.
– در ضمن، ۵ متهم از بابت اتهام تجاوز به عنف در مرند اعدام شدند.
* یک کودک مجرم که در ۱۷ سالگی و در طی یک نزاع دسته‌جمعی از بابت اتهام قتل در زندان زنجان است، نیز هرلحظه ممکن است، حکم اعدام وی اجرا گردد. این زندانی که هویتش یاسر فتحی، اهل هشترود احراز شده، با اتهام «قتل عمد» به قصاص نفس محکوم شده است.
* به‌علاوه، یک زندانی در زندان قزل‌حصار کرج به زندگی خود پایان داد: حامد محمدی، از طریق بلعیدن مواد مخدر مت‌آمفتامین (شیشه) به زندگی خود پایان داد. حامد محمدی از بابت اتهامات مرتبط با مواد مخدر، از سال ۱۳۹۹ در زندان قزل‌حصار کرج در حبس بسر می‌برد.
شرایط وخیم اقتصادی ازجمله فقر، بیکاری، گرانی و شرایط بد اجتماعی ازجمله؛ نبود امکانات رفاهی و آموزشی، تبعیض‌ها، محرومیت‌ها، نادیده گرفتن حق محیط‌زیست (ازجمله وضعیت دریاچه اورمیه)، که توسط جمهوری اسلامی ایران علیه شهروندان ساکن در ایران اعمال می‌شود؛ تبدیل به تجمعات، اعتراضات و اعتصابات گسترده و همه‌روزه شده است. در گزارش ماه اوت ۲۰۲۳ بیش از ۶۰ مورد اعتراضات، تجمعات و اعتصابات در شهرها و روستاهای آذربایجان منتشرشده است، که به شرح ذیل می باشد:
- در زمینه تجمعات اقتصادی و اجتماعی بازنشستگان کشوری، بازنشستگان مخابرات و بازنشستگان کارخانه فولاد در مراکز استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، مرکزی، قزوین، کرج، قم و همدان نزدیک به ۳۰ مورد تجمع اعتراضی در اعتراض به عدم همسان‌سازی دستمزد و وضعیت نامناسب معیشتی برگزار کردند.
- کارگران مجتمع نفلین سینیت کلیبر و کارگران شرکت ماشین‌سازی اراک بیش از ده ها مورد اعتصاب و اعتراضات گسترده تشکیل دادند.
- در زمینه تجمعات محیط‌زیستی، فعالین ملی مدنی و مدافعان محیط‌زیست در تبریز و اورمیه و در حاشیه دریاچه اورمیه، دوچرخه‌سواران حامی محیط‌زیست ماکو برای احیا و نجات دریاچه اورمیه تجمعات مختلف اعتراضی برگزار کردند.
- در اعتراض به کم‌آبی و بی‌آبی در شهرها و روستاهای مختلف ازجمله؛ کشاورزان در پارساآباد مغان استان اردبیل، شهروندان در باغ‌میشه و نصر در تبریز، شهروندان ساکن در دهستان صوفی در ساختمان فرمانداری شهرستان شوط آذربایجان غربی دست به تجمع اعتراضی زدند.
- همچنین، خریداران مسکن ملی در شهر ساوه استان مرکزی و قزوین، مالباختگان خودروها در شهرهای قزوین، تاکستان، قزوین، مالکان فاز ۲ شهرک خاوران تبریز، صاحبان مغازه‌های قبرستان نو در ساختمان شورای شهر قم، جمعی از ساکنان قلعه حسن‌خان (شهرقدس)، شهروندان دارای معلولیت در شهرهای قم، اردبیل، اورمیه، اراک چندین بار دست به تجمع زدند.
- شهروندان ساکن در روستای کهریز صلاح‌الدین در اعتراض به تأسیس معدن سیلیس در استان‌همدان دست به تجمع زدند. در جریان این تجمع،نیروهای امنیتی ضمن ضرب و شتم و توهین به معترضان حمله کردند و در این حمله دستکم ۱۵ نفر بازداشت و بیش از ۳۰ نفر از شهروندان زخمی و به بیمارستان‌های شهر منتقل شدند. گفته می شود مردم روستای «کهریز صلاح الدین» معتقدند که این پروژه باعث آلودگی هوا،آب و خاک و نابودی محصولات کشاورزی شهروندان خواهد شد.همچنین آنها نگران سلامت خود و خانواده‌شان هستند زیرا استنشاق سیلیس باعث بروز سرطان ریه،سل و بیماری مزمن انسداد ریوی می‌شود.
- وکلای دادگستری آذربایجان غربی در اعتراض به مصوبه‌ی جدید مجلس جمهوری اسلامی ایران دست به تجمع زدند؛ این مصوبه مغایر با حقوق اساسی و ناقض استقلال کانون وکلاست و این وکلا از شورای نگهبان رد مصوبه‌ی مذکور را خواستار شدند.
در ماه اوت ۲۰۲۳ میلادی، حوادث کارگری در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در شهرهای آذربایجان رخ‌داد و منجر به کشته و یا مصدوم شدن کارگران شد. باید در نظر گرفته شود که بسیاری از حوادث کارگری توسط شرکت‌ها، کارخانه‌ها و یا کارگاه‌های خصوصی و کوچک هرگز رسانه‌ای نمی‌شوند و یا توسط سازمان‌های مرتبط نیز گزارش نمی‌شوند.
بر اساس اعلام رسانه‌ها، سقوط از ارتفاع، نبود سیستم ایمنی در حین کار، آتش‌سوزی، دودزدگی و مسمومیت در محیط کار و نبود استانداردهای ایمنی کار باعث شده است ۲۰ کارگر در طی یک ماه کشته و یا مصدوم شوند.
در طول یک ماه عدم پرداخت دستمزد دستکم ۵۰۰ کارگر رسانه‌ای شده است که به شر ذیل می باشد:
– دستکم ۱۹۰ کارگر در اراک،
– ۲۰۰ کارگر تعدیل‌شده کارخانه ابرستاره آذربایجان در تبریز و
– صدها کارگران ابنیه فنی راه‌آهن قم معوقات مزدی دارند.
در زمینه وضعیت زنان؛ جمهوری اسلامی ایران، در راستای اجرای قانون «حجاب اجباری»، فشارهای مضاعفی را بر همه اقشار جامعه اعمال می‌کند. پلمپ محل کسب افراد، توقیف خودروها، ایجاد محدودیت در خوابگاه‌های دخترانه، اعمال محرومیت‌های اجتماعی، اخراج از محل کار، بازداشت و تشکیل پرونده قضایی برای مخالفان «حجاب اجباری»، ازجمله اقدامات صورت گرفته در این خصوص هستند.
دستکم ۲۰۰ نفر از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان از خوابگاه محروم شده‌اند. محرومیت‌های اعمال‌شده بدون اخطار قبلی و به دلایلی ازجمله «عدم رعایت قوانین پوشش» صورت گرفته است.
در زمینه خشونت های خانگی علیه زنان؛ در ماه اوت ۲۰۲۳ میلادی؛ یک زن به دلیل اختلافات خانوادگی در پردیس کرج به قتل رسید.
مردی در جلفا زن و دخترش را در خانه با تبر موردحمله قرارداد که درنتیجه این حمله، همسر وی به قتل رسید و دخترش به بیمارستان منتقل گردید.
همچنین، یک زن ۳۶ ساله در شهرستان قرچک توسط همسر ۴۰ ساله خود به قتل رسید.
در زمینه وضعیت و حقوق کودکان؛ با افزایش مشکلات اقتصادی؛ دستکم ۱۶۰ هزار کودک در مقاطع تحصیلی ابتدایی از رفتن به مدرسه بازمانده‌اند. این آمار از زبان معصومه نجفی پازوکی، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران بیان‌شده است.
همچنین، بیش از هزار و پانصد دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در اردبیل شناسایی‌شده‌اند. معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش‌وپرورش اردبیل از شناسایی یک هزار و ۵۳۸ دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در این استان خبر داد.
دلایل بازماندن شماری از دانش‌آموزان از تحصیل «کرونا، فوت، طلاق والدین، فقر، بدسرپرستی و بی‌سرپرستی، بیماری‌های لاعلاج و مهاجرت» عنوان‌شده است.
یک نوزاد در شبستر به دلیل مخالفت اداره ثبت‌احوال این شهرستان با نام انتخابی «هونای»، از داشتن شناسنامه محروم مانده است.
در شهرستان مراغه یک دختر شانزده‌ساله توسط نامزدش به قتل رسید.
همچنین، یک دختربچه ۹ ساله در محله گلمغان کلان‌شهر اردبیل، در یک درگیری که به خاطر اختلافات قومی و طایفه‌ای قدیمی ایجادشده بود به طرز هولناکی به قتل رسید. در این حمله که به یک زوج جوان و دختر ۹ ساله‌شان صورت گرفت، آنان با ضربه‌های چاقو از سوی ۴ نفر مجروح شده‌اند اما دخترک جان باخت.
در زمینه بهداشت و سلامتی؛ معضل کم‌آبی، کدر بودن آب آشامیدنی در شهرها، نبود آب آشامیدنی سالم در روستاها و شهرستان‌ها مکرراً گزارش می‌شود. خشکانده شدن دریاچه اورمیه، رودخانه‌ها ازجمله بالیقلی چای در اردبیل، آلودگی هوا بخصوص در شهرهای بزرگ همچون اراک، تبریز و اورمیه سلامت انسان‌ها را به خطر انداخته و باعث شده است که محیط‌زیست نیز در معرض نابودی کامل قرار گیرد.
وضعیت آب آشامیدنی در شهر میانه و اردبیل اسفبار گزارش‌شده است. شهرها و روستاهای متعددی در مناطق مختلف آذربایجان درگیر قطعی آب بودند، قطعی آب در مناطق و محله‌های کلان‌شهر تبریز، نبود آب آشامیدنی در روستای محمدتقی کندی شهرستان اونگوت اردبیل، ابهر و هیدج در استان زنجان بارها افت فشار آب را تجربه کردند، قطعی آب در تعدادی از محله‌های قزوین باعث اختلال در روند عادی زندگی مردم شد و اداره آب و فاضلاب این شهر اقدام به جیره‌بندی آب شرب و انتشار جدول زمان‌بندی قطعی آب کرد، قطعی مکرر آب در روستای «تورکمان‌کندی» در شهرستان بوکان آذربایجان غربی موجب خشم مردم این روستا شد، در خیاو (مشگین‌شهر) مردم در طول مدت شبانه‌روز تنها یک ساعت آن‌هم با فشار کم آب شرب در اختیار داشتند، روستای خمارلو و چند روستای دیگر در شهرستان خداآفرین روزها قطعی آب را تجربه کردند و این وضعیت در شهر زنوز آذربایجان شرقی در روزهای متوالی تکرار شد، آب شهر کلیبر جیره‌بندی و روزهای متوالی در ساعاتی از روز آب قطع شد، کشاورزان شهرستان موغان (پارساآباد) در اعتراض به قطعی چندروزه آب در این منطقه در برابر ساختمان اداره منابع طبیعی موغان تجمع اعتراضی برگزار کردند و قطعی مکرر آب و هم‌زمانی آن با قطعی برق در محله‌های متعددی از شهر تبریز، بارها مردم این شهر را برای اعتراض به خیابان آورد.
روستاهای دولاما، کردلر، قولونجو، جبل کندی، تقلیدآباد، مرنگلو، شهرک نصر، تازه‌کند، قاطرچی، بالوو، سلطان‌آباد، قلعه‌سردار، ریحان‌آباد، گنج‌آباد، درزم، عربلوی بیشه، دچار بحران آب هستند، تعدادی از روستاها مانند آشناآباد و رشکان و پیرعلی و شماری دیگر به شکل کامل آب ندارند، آب چندین روستا مانند آباجالو، مرنگلوی بزرگ قابل آشامیدن نیست و بر پایه آزمایشات صورت گرفته آلوده است و گمان می‌رود بیماری‌زا نیز باشد و آب تعداد دیگری از روستاهای اورمیه مانند بالوو و گنج‌آباد جیره‌بندی شده و تنها ساعاتی از روز و گاها تنها نیمه‌شب دسترسی به آب دارند.
در زمینه محیط‌زیست؛ طی سال‌های اخیر، شورای حقوق بشر سازمان ملل دسترسی به محیط‌زیست سالم و تمیز را با تصویب قطعنامه‌ای به‌عنوان یک حق تازه حقوق بشری اعلام کرد. قطعنامه جدید خسارت ناشی از تغییرات آب و هوایی و تخریب محیط‌زیست به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را به رسمیت می‌شناسد. این قطعنامه همچنین تأکید می‌کند که آسیب‌پذیرترین بخش‌های جمعیت از تغییرات آب و هوایی و محیط‌زیست ناسالم تأثیر بیشتری می‌گیرند و داشتن حق یک محیط امن، پاک، سالم و پایدار به‌عنوان یک حق انسانی برای برخورداری از حقوق بشر است.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران اهمیت بسیار کمی به محیط‌زیست می‌دهد. دریاچه اورمیه در حال خشکانده شدن است که علاوه بر نابودی محیط‌زیست، پوشش گیاهی و انقراض جانداران در حاشیه این دریاچه، جان انسان‌ها را درخطر جدی قرارداده است.
خشکانده شدن فقط به دریاچه اورمیه محدود نشده و در سایه سوء مدیریت، رودخانه بالیقلی‌چای اردبیل نیز برای اولین بار در طول یک قرن اخیر به‌صورت کامل خشک شد.
علاوه بر این، حریق و آتش‌سوزی‌های گسترده طی یک ماه گذشته در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان و شهرستان ورزقان باعث از بین رفتن بیش از هکتارها از منابع طبیعی شده است. در کنار این فاجعه انسانی، قطع گسترده درختان در جنگل‌های سرعین، اردبیل، قزوین و قاچاق الوار و چوب ادامه دارد.
آلودگی هوا نیز به‌صورت مستمر از شهرهای اراک، ساوه، شازند و کرج گزارش شده است؛ همچنین، بارش‌ها در ۲۰ سال گذشته به‌شدت کاهش‌یافته است؛ و هرسال بیش از ۲ میلیارد مترمکعب تبخیر اتفاق می‌افتد که بی‌سابقه است. مدیر امور منابع آب شهرستان قوچان از به صدا درآمدن زنگ بحران آب در این شهرستان خبر داده و گفت: «امسال یکی از خشک‌ترین سال‌ها طی ۵۰ سال گذشته بوده است.»
سیل در یک ماه اخیر خسارت‌های زیادی در منطقه قاراداغ آذربایجان وارد کرده است. بارش ناگهانی و شدید باران در منطقه قاراداغ آذربایجان و در پی آن وقوع سیل در این منطقه، اماکن مسکونی، دامی، محصولات کشاورزی، زیرساخت‌ها و وسایط نقلیه بسیاری در شهرستان‌های اهر، ورزقان و کلیبر آسیب‌دیده است. به گفته یکی از فعالان مدنی ساکن اهر، در این شهر عمده خسارت‌ها به دلیل نفوذ آب به داخل خانه‌ها رخ‌داده است و شماری از خودروهای شهروندان نیز به دلیل جاری شدن سیل در داخل اهر آسیب‌دیده است. همچنین لایروبی معابر عمومی با کندی انجام‌شده و در برخی مناطق شهروندان و فعالان مدنی خود اقدام به پاک‌سازی معابر و گذرگاه‌ها از گل‌ولای کرده‌اند.