جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک درباره حقوق بشر آذربایجانی های ساکن در ایران
بحران معیشت وکاهش شدید جمعیت عشایری استان
به گزارش جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک از صفحه اطلاع رسانی عباس لسانی؛ عشایر استان اردبیل طی سالهای اخیر به دلیل خشکسالی شدید، بی آبی و نبود حمایتهای دولت جهت تامین نهاده و علوفه های دامی در شرایط سختی به سر می‌برند و افزون بر این نبود امکانات و زیرساخت های اولیه روز به روز استقبال خانواده های عشایری از شکل زندگی کوچرو را کاهش داده، که این امر سبب کاهش شدید جمعیت عشایر استان گردیده است.
مدیر کل امور عشایری استان اردبیل: جمعیت عشایری استان اردبیل در ۶ ماهه نخست سال جاری ۲۰ درصد کاهش داشته است.
آقای طهماسپور روز شنبه هشتم مهرماه در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه بیش از ۷۰ درصد عشایر اقدام به فروش مراتع خود کرده‌اند، گفته است:
« سال گذشته ۳۰ درصد عشایر و در ۶ ماهه امسال نیز ۲۰ درصد ترک دامداری کردند و عدم وجود زیرساخت های کامل و همچنین عدم همراهی اعضای خانواده به ویژه فرزندان خانوارهای عشایری با این سبک زندگی جمعیت عشایری نیز با کاهش مواجه می باشد.»
نبود نقشه راهی عملی جهت حمایت از سبک زندگی عشایری و عدم وجود امکانات اولیه و زیرساخت‌های لازم چون راههای ارتباطی مناسب جهت تامین مایحتاج زندگی به خصوص در فصل زمستان،شبکه بهداشت مناسب، نبود مدارس دوره ابتدایی تا دبیرستان وعدم امکان تحصیل در قشلاقات، عدم وجود شبکه آبرسانی جهت تامین آب شرب و مصارف کشاورزی و… سبب گردیده است که عشایر استان اردبیل با مشکلات عدیده ای گریبانگیر شده و در پی تغییر سبک زندگی و مهاجرت به روستاها وشهرها بر آیند.
مدیر کل امور عشایر استان اردبیل با اشاره به خشکسالی های اخیر گفت:
« تنها از پارسال تا دو ماهه اول سال جاری هزار میلیارد تومان خسارت در اثر خشکسالی به عشایر استان وارد شده است.
سال گذشته یک میلیون و ۵۰۰ هزار راس دام وجود داشت که در ۶ ماهه اول امسال به یو میلیون و ۲۵۰هزار راس کاهش یافته است و حتی کاهش برخی گونه های دامی از جمله شتر باعث به هم ریختن اکو سیستم منطقه و به وجود آمدن آسیب های مختلفی شده است»
آقای طهماسپور افزوده است:
« سال گذشته برای ۱۳ هزار خانوار عشایری۵ل دفترچه عشایری صادر شده بود که امسال این رقم به ۹ هزار و ۴۵۸ خانوار کاهش یافته که چنین وضعیتی با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم بر جامعه، ضربه ای مهلک به بخش تولید است.”
عدم توجه مسئولین به وضعیت قشلاقات و ضعف و سو مدیریت دولت در اجرای طرح های آبرسانی و احداث،تسطیح، مرمت و بهسازی راهها،تامین نهاده های دامی،تامین آب شرب و ارائه خدمات مطلوب به عشایر باعث کاهش تولیدات دامی گردیده که به تبع آن وضعیت امرار معاش عشایر با چالشی جدی مواجه گردیده است»
پیشتر در تاریخ ۱۵ آذرماه سال ۱۴۰۰ آقای معرفت آذری مدیر کل وقت امور عشایر استان اردبیل از پیشرفت فیزیکی ۹۲ درصدی طرح آب رسانی به قشلاقات به عنوان بزرگترین پروژه سازمان عشایر کشور خبر داده بود که با تکمیل و بهره برداری از مجموعه آبرسانی « آجی اشمه » روزانه ۴۰۰ لیتر در ثانیه آب تصفیه شده برای مصارف شرب و کشاورزی و دامی تامین خواهد شد که تاکنون این طرح رنگ کامل عملیاتی به خود نگرفته است.
به گفته آذری از مجموع ۵۷۲ قشلاق موجود در نقاط مختلف استان ۱۴۸ قشلاق فاقد آب شرب پایدار هستند که آب شرب آنها از طریق تانکرهای آب رسان سیار تامین میگردد.
طی سالهای اخیر کاهش میزان بارندگی و بروز خشکسالی فراگیر که کاهش میزان تولیدات گیاهی مراتع و مزارع رادر پی داشت مزید بر علت گردیده و با افزایش قیمت نهاده ها و علوفه های دامی همراه بود از اینرو کمبود خوراک برای دام و بضاعت پایین مالی عشایر سبب گردید تا توان دامپروری که اساسی ترین منبع امرار معاش عشایر میباشد با چالش جدی مواجه گردد و عدم حمایت دولت در چنین شرایط سختی موجب شده است تا عشایر در پی تغییر سبک زندگی بر آمده و به روستاها وشهرها مهاجرت کنند.
مهاجرت به روستاها و شهرها خود چالشی دیگر می باشد که به دلیل تفاوت های فرهنگی و اجتماعی و سبک و روش زندگی متفاوت باعث ضربه فرهنگی میگردد که از این جهت نیز مهیا نبودن زیر ساخت‌ها و امکانات جهت ادغام در فرهنگ شهری موجبات نابسامانی اجتماعی را در پی دارد
از نظر اقتصادی هم با توجه به اینکه سبک زندگی شهرنشینی نیازهای خاص خود را دارد نداشتن مهارت لازم و نبود کار متناسب سبب میگردد عشایر مقیم شهر به کارهای فصلی و کاذب روی آورند که مشکلات متعددی را به دنبال می آورد.
چالش های پیش روی زندگی عشایر استان اردبیل و وضعیت بغرنج معیشتی و مهاجرت به شهرها آیینه تمام نمای سو مدیریت و بی توجهی دولت ایران به رفع نیازها و تامین ما یحتاج عشایر است است که نه تنها عشایر استان اردبیل بلکه جمعیت عشایری استان‌های دیگر آذربایجان جنوبی را نیز شامل میگردد.
طبق آخرین سرشماری به گزارش ایرنا در سال ۱۴۰۰ عشایر استان اردبیل با ۶۶ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت، ۵.۴ درصد جمعیت استان و ۵.۶ درصد جمعیت عشایر کشور بوده و از ۲ ایل شاهسون و قره داغ تشکیل شده است.
عشایر استان اردبیل ساکن در ۱۱ شهرستان استان، دارای ۴۵ طایفه بوده و در ۵۷۲ قشلاق، ۲۳۷ ییلاق، هفت زیست بوم، ۵۱ سامانه، هزار و ۵۲۷ اوبا زندگی می‌کنند.
عشایر استان اردبیل سالانه ۱۰ هزار و ۵۰۰ تن گوشت قرمز، ۴۳ هزار و ۵۰۰ تن شیر، هزار و ۵۰۰ تن پشم، پنج هزار و ۴۰۰ تن پنیر، هشت هزار و ۱۰۰ تن محصولات باغی، ۹۲ هزار تن محصولات زارعی و ۲۳ هزار متر مربع صنایع دستی مانند فرش، گلیم و جاجیم تولید می‌کنند.
هم‌اکنون عشایر استان در بین ۱۲۰ ایل شناسنامه دار کشور ایران در جایگاه سوم، از لحاظ مرتع در رتبه چهارم، تعداد دام در رتبه پنجم و از لحاظ جمعیت در جایگاه هشتم قرار دارد و یکی از ایل‌های بزرگ کشور ایران محسوب می‌شود.
عشایر استان اردبیل نیمی از سال را در قشلاقات شمال استان و نیمی دیگر را در ییلاقات ساوالان و ارتفاعات کوه‌های باغرو و بزغوش سپری می‌کنند و شغل اصلی آنها دامپروری می باشد