جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک درباره حقوق بشر آذربایجانی های ساکن در ایران
معدن مس ورزقان، معدنی بر روی ویرانه‌های روستای تخریب شده سونگون در ۱۳۰ کیلومتری تبریز و ۳۰ کیلومتری شهرستان ورزقان که تخمین‌ها در مورد مجموع کل ذخایر قطعی، احتمالی و ممکن آن عددی در حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن سنگ مس با عیار ۰/۶۱ درصد است.
معدن مس‌سونگون به همان اندازه که مشخصات و ویژگی‌های خاص و منحصر به‌فردی دارد، نمونه‌ای از یک تراژدی معدنی و صنعتی تمام و کمال در آذربایجان‌شرقی است.
معدنی که سال‌هاست که درگیر پدیده‌ای به نام خام فروشی است و در مورد منافع و ظرفیت‌های مس‌سونگون برای توسعه استان و البته منطقه ورزقان تنها اشاره به اظهارات اخیر استاندار آذربایجان‌شرقی کافی است که اظهار نموده: هر روز کنسانتره مسی به ارزش ۵۰ میلیارد تومان از استان آذربایجان شرقی به کرمان می‌رود و اگر همین پول در خود استان بماند اینجا بهشت می‌شود.
فعالین ملی آذربایجان همواره از وجود سیستم مرکزگرا انتقاد کرده‌اند. ملت تورک آذربایجان خواستار پایان دادن به غارت و انتقال ثروت‌های آذربایجان از سوی حکومت مرکزی هستند.
تنها وجود معـدن عظیم مس‌سـونگون ایجاب می‌کند کـه مـردم این منطقـه از درآمدها و البته ظرفیت‌های اشتغال بهره‌منـد شـوند. اما گویا مهم‌تریـن تأثیـر این فعالیت‌های معدنی، تخریـب محیط زیسـت بـدون تأثیـر عمـده در اشـتغال، رفـاه و توسـعه منطقـه بـوده اسـت.
