جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک درباره حقوق بشر آذربایجانی های ساکن در ایران
۲۱ فوریه ۲۰۲۴ مصادف است با ۲۵ مین سال بزرگداشت روز جهانی زبان مادری که به پیشنهاد کشور بنگلادش مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریه هرسال را روز جهانی زبان مادری اعلام کرده و بخش علمی، آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) ۲۱ فوریه سال ۲۰۰۰ را با حضور نمایندگان تمامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد جشن گرفت و به همه کشورها نیز توصیه کرد که با بزرگداشت روز ۲۱ فوریه مانع از بین رفتن زبان‌های در حال انقراض بشوند چون همه زبان‌ها میراث فرهنگی مشترک بشریت هستند.
یونسکو هرسال به مناسبت روز جهانی زبان مادری موضوعی را برای بزرگداشت زبان مادری انتخاب می‌کند و آموزش و ترویج آن موضوع را وظیفه همه دولت‌ها اعلام می‌نماید. موضوع و شعار روز زبان مادری سال ۲۰۲۴ عبارت است از: «آموزش زبان مادری پایه آموزش بین نسل‌هاست.»
طبق آمار یونسکو، در حال حاضر ۴۰% انسان‌ها در سراسر جهان از آموزش به زبان مادری خود محروم هستند و بیش از ۸۰۰ میلیون نفر نیز از نعمت خواندن و نوشتن محروم مانده‌اند. ملل غیر فارس ایران نیز که به گفته وزیر آموزش‌وپرورش دولت هشتم جمهوری اسلامی ۷۵% جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند جزو همان ۴۰% انسان‌هایی هستند که از آموزش به زبان مادری محروم‌اند. بااینکه ایران عضو رسمی سازمان ملل متحد و یونسکو می‌باشد اما جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها برای آموزش به زبان مادری اقدامی انجام نمی‌دهد بلکه کسانی را که طرفدار آموزش به زبان مادری هستند، دستگیر و از حقوق اجتماعی محروم می‌کند. حکومت ایران نگاه امنیتی به مسئله زبان مادری دارد و طرفداران زبان مادری را تجزیه‌طلب نامیده و به اتهام اقدام علیه امنیت کشور زندانی و محکوم می‌کند.
اقدامات حکومت ایران برای تشکیل کلاس‌های پیکار با بی‌سوادی برای بزرگ‌سالان هرگز موفق نشده زیرا در این کلاس‌ها زبان مادری آموزش داده نمی‌شود و بزرگ‌سالان نیز توان یادگیری زبانی غیر از زبان مادری خود را ندارند. در مناطق غیر فارس ایران به علت نبود امکانات آموزشی، بخش بزرگی از کودکان از هرگونه آموزش محروم می‌گردند.
جمعیت حقوق بشر آذربایجان ـ ارک از ۱۵ سال پیش باهدف دفاع از « حق آموزش به زبان مادری» فعالیت خود را شروع کرده و در مجامع بین‌المللی از حقوق کودکان آذربایجانی برای آموزش به زبان مادری‌شان دفاع می‌کند. فعالین ملی و فرهنگی آذربایجان هم طی چهار دهه گذشته به اشکال مختلف و مدنی کوشیده‌اند جمهوری اسلامی ایران را به اجرای تعهدات بین‌المللی خود در مورد آموزش به زبان مادری ملزم سازند اما حاکمیت به آسیمیلاسیون فرهنگی آذربایجانی‌ها همچنان ادامه می‌دهد.
جمعیت حقوق بشر آذربایجان ـ ارک ۲۵مین سال بزرگداشت روز جهانی زبان مادری را به همه آذربایجانی‌ها و همه طرفداران آموزش به زبان مادری تبریک می‌گوید و متعهد شده است تا روز رسیدن به این حقوق ملی که پایه هویت ملی ماست به مبارزه ادامه خواهد داد.
جمعیت حقوق بشر آذربایجان ـ ارک
۲۰ فوریه ۲۰۲۴