در روزهای اخیر، تصاویر و ویدئوهایی از آلودگی هوای شهرهای بناب و مراغه ناشی از مازوتسوزی در نیروگاههای این منطقه در فضای مجازی منتشر شده که نگرانیهای جدی درباره تأثیرات منفی این آلودگی بر سلامت مردم و محیط زیست را به همراه داشته است. نیروگاه بناب، با استفاده از مازوت بهعنوان سوخت اصلی، نه تنها به تأمین انرژی میپردازد بلکه آلودگیهای سنگینی را ایجاد میکند که به گفته کارشناسان، مستقیماً به افزایش بیماریهای تنفسی، قلبی و حتی سرطان در شهروندان منجر میشود.
معاون رئیسجمهور ایران اخیراً در توییتی اعلام کرده که با دستور رئیسجمهور، مازوتسوزی در برخی از نیروگاههای کشور متوقف شده است؛ اما شهرهای استان آذربایجان در این فهرست نبودهاند. این در حالی است که در شهرهایی مانند اصفهان، کرج و اراک، سوزاندن مازوت در نیروگاهها ممنوع شده تا از اثرات زیستمحیطی و انسانی آن جلوگیری شود. این تبعیض در اجرای قوانین زیستمحیطی، واکنشهای انتقادی سازمانهای حقوق بشری و زیستمحیطی را به دنبال داشته و موجب اعتراض شهروندان و فعالان این حوزه شده است.
پیش تر جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک، در بیانیهای اعلام کرده که ادامه مازوتسوزی در نیروگاههای شهرهای آذربایجان، نقض آشکار حق محیط زیست سالم و هوای پاک شهروندان است. این جمعیت با اشاره به تعهدات بینالمللی ایران در حفظ محیط زیست و سلامت شهروندان، از دولت خواسته است تا به این تعهدات پایبند باشد و مازوتسوزی را متوقف کند. همچنین، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور محیط زیست، در سال ۲۰۲۳نسبت به سومدیریت مقامات ایرانی در قبال مازوت سوزی هشدار داده و خواستار توقف فوری مازوتسوزی در نیروگاههای حرارتی شده بود.
مازوتسوزی در نیروگاههای حرارتی، علاوه بر تهدید سلامت شهروندان، به تخریب جدی محیط زیست و کاهش کیفیت زندگی در مناطق اطراف نیز منجر میشود. حق برخورداری از محیط زیست سالم و هوای پاک، از حقوق اولیه هر شهروند است و دولتها موظفاند با اجرای مقررات زیستمحیطی، از این حق محافظت کنند.