جمعیت حقوق بشر آذربایجان – ارک درباره حقوق بشر آذربایجانی های ساکن در ایران
برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی، ضخامت لایه رسوبی و ویژگی‌های مهندسی رسوبات سه دشت پهناور، آذربایجان غربی را در معرض فرونشست زمین قرار داده است.
در حال حاضر سه دشت پهناور اورمیه، خوی و سلماس در آذربایجان غربی با خطر فرونشست زمین دست و پنجه نرم می‌کنند و با توجه به تحقیقات و بررسی های سازمان زمین‌شناسی کشور، به علت خشکسالی‌های پیاپی و تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر نرخ فرونشست زمین در کشور و مناطقی از استان آذربایجان غربی افزایش یافته است.
پدیده فرونشست زمین که بر اساس مطالعات زمین شناسی به مرگ پنهان زمین مشهور است، یکی از مخاطرات مهم برای طبیعت و انسان است و در حال حاضر این پدیده زیر ساخت‌های شهری و برون شهری، راه‌ها و دیگر زیرساخت‌ها را در سه دشت پهناور آذربایجان‌غربی را تهدید می‌کند.
بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی هرسال ۳۲ میلیون مترمکعب کسری آبخوان و اضافه برداشت از چاه‌های مجاز و غیرمجاز در استان اتفاق می‌افتد که این امر خطر فرونشست زمین را تشدید می‌کند.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال غرب کشور در خصوص دلایل فرونشست زمین در جریان بازدید اخیر رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از مناطق زلزله زده خوی گفت: دو عامل طبیعی و انسانی در ایجاد فرونشست زمین دخیل هستند و در حوزه سرزمینی آذربایجان غربی، عامل انسانی و تقاضای بیش از حد بشر از ظرفیت و پتانسیل زمین، موجب پیدایش فرونشست زمین شده است.
بر اساس مطالعات اولیه که در دشت خوی صورت گرفته نرخ فرونشست در این مناطق سالانه ۳ تا ۷ سانتی متر است که بیشترین تأثیرات آن ناشی از عوامل انسانی از جمله برداشت بی رویه آب‌های زیر زمینی و فرسایش خاک بوده است.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در جریان بازدید اخیر از مناطق زلزله زده خوی تغییر اقلیم، کاهش بارندگی و برداشت بی رویه آب از سفره‌های زیر زمینی، اجرای طرح‌های انتقال آب کشاورزی با لوله و انتقال با کانالهای بتنی را از عوامل مهم عدم تغذیه سفره‌های زیر زمینی و فرونشست دانست و گفت: هم اکنون ۲۰۰ دشت کشور درگیر این پدیده خطرناک هستند.
نماینده مردم شهرستان‌های خوی، در مجلس شورای اسلامی گفت: دشت خوی سالیانه ۱۲ سانتی متر فرونشست داشته که در صورت فعال شدن خلاءهای زیرزمینی، بحران جدی و فرونشست در بخش اعظمی از شهر خوی وجود دارد.
عادل نجف زاده با بیان اینکه دشت خوی سالیانه ۱۲ سانتی متر فرونشست دارد که مستندات آن در سازمان نقشه برداری کشوری موجود است، ادامه داد: میزان افت سطح آب زیرزمینی در دشت خوی به حدی پایین رفته است که تا مرز ۲۸۰ متری اثری از آب یافت نمی‌شود.
وی با ابراز نگرانی از احتمال حدوث بحران جدی و فرونشست در بخش اعظمی از شهر خوی گفت: در دشت خوی بخش عظیمی از آنکه شهر خوی را تشکیل می‌دهد در صورت فعال شدن خلاءهای زیرزمینی، چه بسا بخش اعظم خودِ شهر فرو نشست کند. بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی هر سال ۳۲ میلیون مترمکعب کسری آبخوان و اضافه برداشت از چاه‌های مجاز و غیرمجاز در استان اتفاق می‌افتد این کسری طی حدود ۳۰ سال گذشته به ۹۳۰ میلیون متر مکعب کسری آبخوان رسیده است